روشهای کاربرد کود – آشنایی با انواع کود و روشهای استفاده از هر کدام

مقدمه روشهای کاربرد کود

بطور کلی کود ها به دو شکل کود مایع و کود جامد مورد استفاده قرار میگیرد. برای هر کدام از اشکال کود، روش های کاربرد متفاوتی وجود دارد. ما در این مقاله به معرفی انواع روشهای کاربرد کود خواهیم پرداخت.

کودهای جامد

پخش سطحی

روشي است که در آن کود روي کل سطح خاک به طور یکنواخت پخش می شود كه ممکن است قبل از شخم زدن یا قبل از کاشت و یا در زمان کاشت محصول انجام شود. به دو روش انجام می شود :

الف) پخش در زمان کشت و یا بذر پاشی: در طی زمان کاشت، کود شیمیایی به طور یکنواخت روی خاک پخش شده و به درستی مخلوط می شود.

ب)  پخش به صورت کود سرک :برای محصولاتي که با فاصله نزدیک نسبت به هم كاشته شده اند كاربرد دارد و ممکن است در مهمترين دوره رشدي گياه انجام شود. کودهای کشاورزی را در زمانی که برگ گیاه مرطوب است نباید به کار برد. این كار ممکن است به برگ گیاه صدمه بزند و یا اینکه ريزش مستقیم کودهاي گرانوله بر روی برگ منجر به برگ سوزی آنها شود .

از مزایاي این روش آسان، ساده و ارزان قیمت ( از لحاظ نيروي كار ) بودن آن است ضمن اینکه به تجهیزات خاص نیاز ندارد. همچنین از معایب آن نیز می توان به توزیع نابرابر کود کشاورزی اشاره کرد که باعث رشد غیر یکنواخت محصول مي شود. در این روش مقادیر نسبتا زیادی از کود شیمیایی مورد نیاز است. همچنین در این روش احتمال تحریک رشد علف هاي هرز بالاست.

جایگذاری کود

در این روش کودها صرف نظر از محل قرارگیری بذر، نهال یا گیاهان در حال رشد، قبل و یا بعد از کاشت محصولات کشاورزی به روشهای مختلف در خاک قرار می گیرند.

الف) جایگذاری همراه با شخم زدن: به اين صورت که كود شیمیایی در یک مجموعه پیوسته در پایین هر جوی در طول فرآیند شخم در خاك قرار مي گيرد.

ب) جایگذاری عمیق: این كار به ویژه در مزارع برنج برای اضافه كردن کودهاي ازته انجام می گیرد که مانع از دست رفتن آمونیاک شده و باعث می شود عناصر مغذی به راحتی در دسترس گياه قرار بگیرند. در این روش قبل از پر آب كردن زمين و در خاك خشك، کود در زير شيار شخم قرار مي گيرد و زمين براي انتقال نشاء آماده مي گردد.

ج) جایگذاری موضعی: استفاده از کود های کشاورزی در خاک نزدیک به دانه یا گیاه در شيارها. در این روش تنها مقادیر کمی از کود کشاورزی استفاده مي شود. تثبیت شدن  کودهای فسفر و پتاسیم را کاهش می دهد.

از مزایای جایگذاری عمقی کود این است که تثبیت عناصر مغذی به طور محسوسی کاهش می یابد، هرگز به گیاهان و بذرها آسیب نمی رساند، رشد علفهای هرز تحریک نمی شود (علف های هرز عناصر مغذی را دریافت نمی کنند)، از دست دادن نیتروژن از طريق تبخیر وجود ندارد، اثرات باقیمانده بهتری ارائه می دهد و هر واحد از عناصر مغذی به طور موثر مورد استفاده قرار می گیرد، مقادیر کمتری از کود می تواند به طور موثر مورد استفاده قرار گرفته شود و همچنین این روش بهترین روش برای کاربرد کودهای حاوی پتاسیم و فسفر است. از معایب این روش نیز می توان به هزینه بالای نیروی کار و نیاز به تجهیزات تخصصی اشاره کرد.

کودهای مایع

در این روش، کودهای به شکل جامد با غلظت شناخته شده در حجم معینی از آب حل شده و بر روی برگها اسپری می شوند. محلولهای کود مایع تجاری موجود در بازار می توانند مستقیم روی گیاهان به صورت برگ پاشی و یا در خاک اعمال شوند. روش های مختلفی برای کاربرد کود به شکل مایع استفاده می شود .

محلول استارتر

محلول این کود از طریق انحلال کود در آب به نسبت 1 : 2 : 1 یا 2 : 1 : 1 از N: P₂O₅: K₂O آماده شده و برای نشاء هاي آمادهء انتقال به كار برده مي شوند. اين كار در در محل های آبیاری انجام ميشود و به استقرار بهتر و رشد اولیه گیاهان کمک می کند. در اين روش فقط مقدار کمی از کود مورد نیاز است .

محلول پاشی

اسپری کود روی برگهای گیاهان در حال رشد با محلول کودی مناسب توصیه شده در غلظت های پایین تر، برای تامین یک یا ترکیبی از عناصر مغذی صورت می گیرد. بسیاری از کودهای ریز مغذی (روی و یا بور) به عنوان اسپری برگی و همچنین اوره-آمونیوم-نیترات نیز برای اسپری برگی استفاده می شود.

کاربرد مستقیم کودهای مایع در خاک

مایع آمونیاک بی آب و یا کود محلول N ، P،  K به خاک (در عمق 10 سانتی متر) با کمک تجهیزات خاص اضافه می شود، در این روش آسیب به گیاه یا اتلاف آمونیاک بسیار محدود شده است .

کودآبیاری

این روش فرآیند کاربرد مستقیم کودهای مایع از طریق آب آبیاری است. کودهای تك عنصره و يا  مخلوط از نیتروژن، فسفر و پتاسیم که به راحتی در آب آبیاری حل می شوند، می توانند از طریق شیار و یا آبیاری قطره ای و یا سیستم آبیاری بارانی استفاده شوند.

بطور کلی، از مزایای استفاده از کود های مایع میتوان به این موارد اشاره کرد:

1) کمبود حاد از عناصری مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر کم مصرف در طول دوره رشد فعال گیاهان را می توان از این طریق اصلاح کرد،

2) جذب و واکنش سریع برای گیاه و درختان میوه،

3) همراه با محلول کودي می توان از حشره کش ها و علف کش ها استفاده کرد.

از معایب این دسته از کودها نیز می توان این مورد را متذکر شد که استفاده از کودهای مایع گاهی اوقات باعث سوختگی برگ به علت حضور اسید در آن  (مثل سولفات آمونیوم) یا کلرید (KCl) می شود. برای استفاده از این کودها در مقادیر متوسط تا بالای به تجهیزات خاصی نیاز است.