مفاهیم خاک – مفاهیم پایه در علم خاکشناسی

مقدمه مفاهیم خاک

به عنوان مقدمه ای بر مفهوم خاک باید گفت که اجزاء معدنی خاک از ذراتی با قطر کمتر از ۲ میلی متر تشکیل گردیده­اند. هرچه مقدار ذرات درشتر از ۲ میلیمتر شامل سنگریزه، خرده سنگ، سنگ و تخته سنگ در خاک زیادتر باشد، کیفیت خاک نامطلوب تر خواهد بود. هرگاه مقدار ذرات درشت در حدی باشد که موجب اختلال در فعالیتهای زراعی گردد، آن خاک جزء خاک­های زراعی شمرده نمی­شود.

تقسیم بندی ذرات معدنی خاک بر اساس اندازه

ذرات معدنی خاک را بر اساس اندازه به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. در ادامه به معرفی این دسته بندی ها و محدوده تقسیم بندی هر یک از این دسته ها، پرداخته ایم:

• رس: ذراتی از خاک را رس گویند که ابعاد آنها از 002/0 میلی متر کمتر باشد
• سیلت (لای): ذراتی از خاک را سیلت گویند که قطر آنها بین 002/0 تا 05/0 میلی متر باشد
• شن: ذراتی از خاک را شن گویند که ابعاد آن بین 05/0 تا 2 میلی متر باشد

روش های شناسایی نوع خاک

خاک، بعنوان یک منبع تأمین کننده مواد مورد نیاز برای رشد گیاهان دارای اهمیت بسزایی در کشاورزی است. دانشمندان علوم کشاورزی برای شناسایی نوع خاک به دو مورد بسیار توجه می­کنند:

• بافت خاک
• ساختمان خاک

بافت خاک

بافت خاک مشخص کننده درصد ذرات تشکیل دهنده بخش معدنی خاک (شن، سیلت و رس) است که با توجه به درصد هر جزء، کلاس بافتی خاک مشخص می­شود. در واقع بافت خاک شاخصی برای تعیین محتوای نسبی ذرات معدنی تشکیل دهنده خاک می­باشد.

ساختمان خاک

ذرات منفرد خاک از ماسه، سیلت، رس و مواد آلی تشکیل شده است که به وسیلهء رس و مواد آلی به هم متصل شده و ذراتی به نام خاکدانه را تشکیل می­دهند. همچنین از اتصال خاکدانه ها به یکدیگر (توسط رس و مواد آلی) ساختمان خاک تشکیل می­شود. چگونگی قرار گرفتن ذرات تشکیل دهندهء خاک در کنار هم، ساختمان خاک را می­سازد.

تقسیم بندی بافت خاک از نظر زراعی

از نظر زراعی، خاک­ها برحسب بافت به سه دسته تقسیم می­شوند:

خاک های سبک: خاک­هایی هستند که درصد شن آنها بیش از 80 درصد و مقدار رس آنها معمولا کمتر از 12 درصد است. این خاک­ها قدرت نگهداری آب کمی دارند و رطوبت خود را هم سریع از دست می­دهند، لذا از نظر حاصلخیزی ضعیف می­باشند. خاک­هایی که بافت آنها شن، لوم شنی، شن لومی هستند در گروه خاکهای سبک جای می­گیرند.

خاکهای متوسط (میان بافت): به خاک­هایی گفته می­شود که مقدار رس آن ها 28 – 12، شن آن ها کمتر از 52 درصد و  سیلت آن ها 28 تا 50 درصد  باشد. این خاک­ها حاصلخیزی و ظرفیت نگهداری رطوبت نسبتا بالایی دارند و رطوبت خود را تا حد زیادی در اختیار گیاه قرار می­دهند. بافت­های لوم در این گروه جای می­گیرند.

خاک­های سنگین: میزان رس این خاکها بیش از 28 درصد است. خاک های سنگین قدرت نگهداری آب بالایی دارند و بسیار دیر رطوبت خود را از دست می­دهند. حاصلخیزی این خاک ها خوب است ولی به دلیل جذب آب به مدت طولانی، از نظر تهویه برای گیاهان مشکل ایجاد می­نمایند و خاک سرد نامیده می­شوند. خاک­های سنگین در هنگام خشک شدن به شدت سله بسته و درز و ترک­های عمیقی در آنها به وجود می­آید که باعث قطع ریشه گیاهان و تبخیر شدید آب می­شود.

سخن پایانی مفاهیم خاک

همانطور که میدانید، مجموعه شیمی کاران سبز طوبی به پشتوانه تجربه تحقیقاتی و علمی 20 ساله در زمینه کودهای سکواسترینِ آهن در سال 93 تاسیس و شروع به فعالیت نمود. در حالی که تکنولوژی تولید این نوع کود، تنها در انحصار چندین شرکت بزرگ اروپایی و آمریکایی می‌باشد، به فضل الهی در سال 1394 این شرکتِ دانش بنیان برای اولین بار موفق به ایجاد دانش فنیِ بومی جهت تولید این کودها گردید. ما در این مقاله به تبیین مفهوم خاک در علم خاکشناسی پرداختیم؛ همچنین انواع تقسیم بندی خاک از نظر اندازه و بافت آن، مورد تشریح قرار گرفت. ما در مقاله بعد به تشریح شیمی خاک و کشاورزی خواهیم پرداخت. اگر میخواهید با محصولات ما آشنا شوید به صفحه محصولات مراجعه نمایید. در ضمن در صفحه تماس با ما میتوانید به راه های ارتباطی ما دسترسی داشته باشید. در نهایت در صورت علاقمندی به این زمینه، می توانید صفحه اینستاگرام شرکت شیمی کاران سبز طوبی را دنبال کنید.